DZIŚ CHCIELIŚMY PRZYBLIŻYĆ TEMAT JAKŻE WAŻNY, CZĘSTO TRAKTOWANY JAKO TABU. ZAGADNIENIE, Z KTÓRYM WARTO SIĘ ZAPOZNAĆ
, BO MOŻE ONO DOTYCZYĆ KAŻDEGO Z NAS
Zespół FAS – przyczyny, objawy, leczenie. Opieka nad dzieckiem z FAS
Alkohol może zaszkodzić dziecku na każdym etapie ciąży. Możesz jeszcze nie wiedzieć, że jesteś w ciąży, a alkohol już może wywołać poważne zmiany w rozwijającym się płodzie.
Picie alkoholu w czasie ciąży może wpłynąć na rozwój grupy schorzeń zwanych płodowymi zaburzeniami ze spektrum alkoholu (FASD).
Dzieci urodzone z FASD mogą mieć wiele problemów, takich jak problemy medyczne, behawioralne, edukacyjne i społeczne. Rodzaje problemów, które mają, zależą od typu FASD – jednym z nich jest alkoholowy zespół płodowy (FAS).
Nie ma określonej, bezpiecznej dawki alkoholu, którą może spożyć kobieta w ciąży.
Każda ilość alkoholu w ciąży może zaszkodzić rozwijającemu się płodowi i zwiększyć ryzyko poronienia.
Narażenie na alkohol w pierwszym trymestrze ciąży – być może zanim kobieta dowie się, że jest w ciąży – może spowodować poważne wady wrodzone. W późniejszym okresie ciąży picie alkoholu może powodować słaby wzrost i uszkodzenie mózgu, co może prowadzić do problemów z nauką i zachowaniem.
Pod terminem Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych mieści się:
1. Płodowy Zespół Alkoholowy – Fetal Alcohol Syndrome (FAS),
2. niepełny FAS (partial FAS),
3. Neurorozwojowe Zaburzenia Zależne od Alkoholu (ARDN).
Skala występowania FAS w Polsce może mieścić się w przedziale 1-3 przypadki na 1000 urodzeń (0,3%), oznacza to, że nawet 900 dzieci w roku rodzi się z pełnymi objawami tej choroby, prawdopodobnie zaburzenia opisywane jako FASD ma 20 dzieci na 1000.
FAS jest chorobą nieuleczalną, której jednak zgodnie z naukową wiedzą można uniknąć jeżeli kobiety w ciąży nie będą spożywać alkoholu.
Alkoholowy Zespół Płodowy – FAS
Alkoholowy zespół płodowy (płodowy zespół alkoholowy, FAS, syndrom FAS) to charakterystyczny wzorzec psychicznych i fizycznych wad wrodzonych, które wynikają z picia alkoholu przez matkę w czasie ciąży.
Zakres i nasilenie powiązanych nieprawidłowości może się znacznie różnić w zależności od przypadku. Jednak charakterystyczne cechy mogą obejmować opóźnienia wzrostu przed i po urodzeniu (opóźnienie wzrostu w okresie prenatalnym i pourodzeniowym), wady rozwojowe czaszki i okolicy twarzy (twarzoczaszki), nieprawidłowości w mózgu i/lub dodatkowe zaburzenia fizyczne.
FAS może być również związany z różnym stopniem upośledzenia umysłowego, zaburzeniami uczenia się i/lub problemami behawioralnymi, które w niektórych przypadkach mogą wystąpić przy braku oczywistych zaburzeń fizycznych.
Zespół FAS – rozpoznanie
Rozpoznanie FAS odbywa się tylko wtedy, gdy dane dziecko spełnia wszystkie 3 kryteria diagnostyczne:
1. prenatalny i/lub poporodowy niedobór wzrostu,
2. 3 kardynalne cechy twarzy (zmniejszona długość szpary powiekowej, gładka rynienka podnosowa i cienka górna krawędź wargi),
3. dowolne z szeregu rozpoznanych strukturalnych, neurologicznych i / lub funkcjonalnych deficytów ośrodkowego układu nerwowego.
Zespół FAS – objawy
Prenatalna ekspozycja na alkohol może mieć wielorakie skutki, w tym poronienie, zaburzenia wzrostu, upośledzenie umysłowe lub specyficzny wzorzec wad rozwojowych na ciężkim końcu spektrum zwany zespołem alkoholowym płodu (FAS). Można powiedzieć, że u niemowląt i dzieci z łagodniejszymi objawami występują objawy alkoholowe u płodu (FAE).
Objawy związane z FAS mogą się różnić w zależności od przypadku. Jednak charakterystyczne cechy często obejmują opóźnienie wzrostu w okresie prenatalnym i/lub poporodowym, co skutkuje niską masą ciała i wzrostem.
Wiele noworodków dotkniętych chorobą może również wykazywać zwiększoną drażliwość, zwiększoną wrażliwość na dźwięki (nadwrażliwość na dźwięki), nieprawidłowe napięcie mięśniowe i dysfunkcje motoryki małej, w tym drżenie, słaby chwyt i słabą koordynację ręka-oko.
Dowody wskazują, że FAS jest główną przyczyną upośledzenia umysłowego. Stopień upośledzenia intelektualnego może być różny, od łagodnego do ciężkiego. Termin „małogłowie” wskazuje, że obwód głowy jest mniejszy niż należałoby oczekiwać ze względu na wiek i płeć. Małogłowie jest częstą cechą FAS, która, jak się uważa, jest spowodowana ogólnym zmniejszeniem wzrostu mózgu.
Ponadto, zgłaszano specyficzne nieprawidłowości w mózgu związane z FAS, w tym brak pasma włókien nerwowych łączących półkule mózgowe (ciało modzelowate) i niedorozwój obszaru mózgu zaangażowanego w koordynację ruchów dobrowolnych (hipoplazja móżdżku).
Dzieci z FAS często mają deficyty w umiejętnościach uczenia się, trudności z rozwiązywaniem problemów i pamięcią i/lub upośledzeniem mowy. Ponadto, wiele osób ma pewne nieprawidłowości behawioralne, w tym nadpobudliwość, zaburzenia oceny, łatwą rozpraszalność, impulsywność oraz upośledzone zachowania społeczne i adaptacyjne. W niektórych przypadkach takie nieprawidłowości mogą być obecne przy pozornym braku anomalii fizycznych.
FAS może być również związany z określonymi cechami twarzy, takimi jak krótkie fałdy powieki (szpary powiekowe), pionowe fałdy skórne, które mogą zakrywać wewnętrzne kąciki oczu (fałdy naskórkowe), i/lub krótki, zadarty nos z szerokim grzbietem nosa. Dodatkowe charakterystyczne cechy mogą obejmować cienką górną wargę, nienormalnie długi, gładki pionowy rowek (rynienka) pośrodku górnej wargi, mała szczęka (mikrognathia) i/lub spłaszczone obszary środkowej części twarzy (hipoplazja środkowej części twarzy).
W niektórych przypadkach mogą również występować różne wady serca
, szczególnie nieprawidłowy otwór w przegrodzie między dolną lub górną komorą serca (ubytki międzykomorowe lub przegrody międzyprzedsionkowej). Niemowlęta dotknięte chorobą mogą również mieć wady stawów, w tym nieprawidłowe ułożenie i/lub zmniejszony zakres ruchu. U niektórych osób z zespołem zgłaszano również dodatkowe zaburzenia fizyczne.
Zespół FAS – leczenie
Nie ma lekarstwa ani specjalnego leczenia, które może zniwelować alkoholowy zespół płodowy. Fizyczne wady i defekty psychiczne zwykle utrzymują się przez całe życie. Jednak wczesne leczenie może poprawić rozwój dziecka. Opcje leczenia obejmują:
1. leki stosowane w leczeniu niektórych objawów,
2. terapia behawioralna i edukacyjna,
3. trening rodzicielski.
Istnieją również pewne „czynniki ochronne”, które pomagają zmniejszyć negatywny wpływ FAS na dziecko:
1. diagnoza przed 6 rokiem życia,
2. kochające, wspierające, stabilne środowisko domowe,
3. brak przemocy w życiu dziecka,
4. korzystanie z edukacji specjalnej i usług socjalnych.
Wczesne rozpoznanie syndromu FAS oraz podjęcie wczesnej interwencji mogą pomóc zmniejszyć niektóre skutki i przyczynić się do zminimalizowania niektórych wtórnych niepełnosprawności.
W ramach wspomnianej interwencji, bardzo ważne są działania podjęte przez najbliższe otoczenie dziecka z FAS, w tym m. in.: szkoły. Dla dziecka korzystne będzie umieszczenie w odpowiednich klasach edukacyjnych, w których wychowawcy znają specyfikę alkoholowego zespołu płodowego – będzie to stanowić wsparcie dla dziecka jak i jego rodziców.
Jak wygląda opieka nad dzieckiem z FAS?
Dzieci z FAS są zwykle przyjazne i wesołe oraz lubią interakcje społeczne, ale opieka nad nimi może czasami być trudna. Wiele dzieci może mieć wykazywać problemy wychowawcze, problemy w nauce oraz zachowaniu w domu i szkole.
Zespół FAS – jak zapobiegać?
Spożywanie alkoholu w czasie ciąży jest główną przyczyną wad wrodzonych, zaburzeń rozwojowych i trudności w uczeniu się u dziecka, którym można zapobiec.
Jedynym sposobem zapobiegania FAS jest unikanie picia alkoholu przez kobietę w czasie ciąży.
Kobiety nie powinny również pić alkoholu, jeśli są aktywne seksualnie i nie stosują skutecznej antykoncepcji. Może minąć od 4 do 6 tygodni, zanim kobieta dowie się, że jest w ciąży, podczas których rozwijający się płód może być narażony na szkodliwe działanie alkoholu.
Jeśli kobieta już spożyła alkohol w czasie ciąży, nigdy nie jest za późno, aby przestać. Po urodzeniu dziecka matka nie powinna również pić alkoholu przez cały okres karmienia piersią. Dzieje się tak, ponieważ w mleku matki pojawi się alkohol. Chociaż nie jest to bezpośrednio związane z FAS, alkohol w mleku matki może zaburzać rozwój dziecka i powodować problemy ze snem i nauką.
